مفاتیح الجنان و هر آنچه باید بدانید
دسترسی سریع به بخش های مقاله
همه چیز درباره مفاتیح الجنان
کتاب شریف مفاتیح الجنان آن چنان در فرهنگ دینی ما جای گرفته است که در بیشتر خانه ها، مساجد و اماکن مذهبی همنشین قرآن کریم شده تا جایی که از آن به ” اخ القرآن “یاد می شود. دعاهای مجرب و مناجاتهای ارزشمندی را در خود جای داده وغالبا تنها منبع مورد مراجعه بسیاری از شیعیان جهان برای انجام اعمال مستحبی در مناسبتهای مذهبی است. در همین راستا فروشگاه محصولات عرفانی قصد دارد مقاله ای در این زمینه ارائه دهد که در ادامه نگاهی به مضامین و مفاهیم آن میاندازیم.
مفاتیح الجنان (بهمعنای کلیدهای بهشتها) مجموعهای از دعاها، مناجات ها، زیارات، اعمال مخصوصه ایام سال و مناسبتها می باشد. کتاب شریف مفاتیح الجنان یکی از کتب ارزشمند در میان شیعیان میباشد که به وسیله شیخ عباس قمی، در سال 1304 هجری قمری گردآوری و تحریر شده است.
به باور شیعیان محتوای این کتاب شریف از طرف پیامبر اسلام , ائمه اطهار علیهم السلام و علمای شیعه نقل شده و بعدها توسط شیخ عباس قمی جمعآوری و تدوین گردید. بیشتر مولفه های این کتاب محبوب، بخش هایی از دیگر کتاب های قدیمی برجای مانده از زاد المعاد علامه مجلسی، مصباح کفعمی و اقبال سید بنطاووس هستند. مشهورترین ترجمه آن به فارسی از مهدی الهی قمشهای است.
محدث قمی، کتاب الباقیات الصالحات را نیز با همان مضمون ادعیه، زیارات و نمازها به مفاتیح افزوده که در بیشتر نسخهها در حاشیه مفاتیح درج شده است. در نمونه های قدیمی آن میتوان مشاهده کرد که بیشتر زیارات و دعاهای موجود در آن به زبان عربی هستند در حالی که در قسمت توضیحات آن، برخی از این دعاها به فارسی نیز بازگردانده شدهاند.
جهت اطلاع از قیمت مفاتیح الجنان های جیبی میتوانید قسمت محصولات عرفانی را مشاهده نمایید.
مؤلف مفاتیح الجنان
عباس بن محمدرضا قمی (۱۲۹۴-۱۳۵۹ق) مشهور به شیخ عباس قمی یا محدث قمی , از علمای شیعه در زمینه حدیث، تاریخ و خطابه است. وی صاحب تألیفات بسیاری در حوزههای مختلف است که معروفترین آنها مفاتیح الجنان، سفینة البحار و منتهی الآمال است.
لازم به ذکر است که به نقل از پسر شیخ عباس قمی، پدر او از ابتدا تا انتهای کتاب مفاتیح را با وضو نگارش کرده و پیوسته احترام کلمه به کلمه این کتاب را به جا آورده است. محدث قمی در سال ۱۳۵۹قمری در نجف درگذشت و در حرم امام علی (عَلِیه السلام) دفن گردید.
مضمون کتاب مفاتیح الجنان
کتاب مفاتیح، کتاب جامعی است که از موضوعات دینی و اخلاقی شامل فریضههای اسلامی، نماز، روزه، حج، ارث و … سخن میگوید.
- شاخههای اصلی (اصول دین، فروع دینی، اخلاق و رفتار)
- موضوعات تفصیلی (فضائل و مناقب، امامت، ادعیه و مناجات)
- سایر موضوعات (رمضان و روزه، حج و عمره، محرم و ایام سوگواری)
مطالب مفاتیح در چند باب دستهبندی شده است:
باب اول: ادعیه
این باب شامل تعقیبات نمازها، اعمال شب و روز و ایام هفته همچنین نمازهای معروف میباشد. از جمله نماز حضرت رسول (صلیٰ الله عَلِیه و آله و سَلَّم)، نماز امیرالمؤمنین (عَلِیه السلام)، نماز حضرت فاطمه (سلام الله عِلِیها)، نماز جعفر طیار، زیارت ائمه در روزهای هفته. با یک بررسی ساده میتوانید شاهد برخی مناجات ها و دعاها و زیارات ائمه در روزهای هفته نیز در این باب باشید. که شامل برخی از دعاها و مناجاتها هستند: (مناجات خمس عشر از امام سجاد)، مناجات امام علی در مسجد کوفه، دعای سمات، کمیل، جوشن صغیر و جوشن کبیر، دعای مکارم الاخلاق و غیره.
باب دوم: اعمال سالیانه
در باب دوم مفاتیح الجنان، مطالبی از ماه های خاص همچون ماه رجب، اعمال ماه جمادی الثانی، اعمال ماه های رومی و نوروز بیان شده است. مناجات شعبانیه، در اعمال ماه شعبان، دعای ابوحمزه ثمالی، دعای افتتاح و دعای سحر معروف، اعمال شبهای قدر در ماه رمضان، دعای امام حسین در روز عرفه در اعمال ماه ذی الحجة جزو معروفترین و مشهورترین مطالب این بخش از مفاتیح به شمار میروند.
باب سوم: بخش زیارات
مطالب مختلفی در این قسمت بیان شده است. مطالبی همچون آداب زیارت و سفر، و اذن دخول به حرم ائمه مطهر. میتوان در این باب از کتاب مفاتیح زیارت رسول خدا (صلیٰ الله عَلِیه و آله و سَلَّم)، زیارت حضرت فاطمه (سلام الله عِلِیها) و زیارت دیگر ائمه بقیع را مطالعه نمود. همچنین زیارت دوازده امام که شامل زیارت امامزادگان و برخی از علما و بزرگان شیعه میشود را نیز میتوان در این باب یافت.
طولانیترین بخش این باب به زیارت امام حسین (عَلِیه السلام) اختصاص دارد. مشهورترین زیارتنامههای امام حسین (عَلِیه السلام) مثل زیارت عاشورا، زیارت اربعین و زیارت وارث در این قسمت نقل شده است که خواندن این زیارت در ایام مختلف سال، از جمله روز عاشورا بسیار توصیه شده است.
دعای ندبه، دعای عهد و زیارت جامعه کبیره نیز در قسمت مربوط به زیارت امام زمان (عَجَل الله تَعالیٰ فَرَجَهْ الشَریف) آمده است. پس از آن، زیارت انبیا، زیارت حضرت معصومه (سلام الله عِلِیها) و زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی نقل شده است.
شیخ عباس قمی در چاپ دوم کتاب مفاتیح الجنان هشت دعا را به آن اضافه کرد:
- دعای وداع ماه رمضان
- زیارت جامعه ائمه المومنین
- زیارت وداع با ائمه
- دعا برای زمان غیبت امام زمان (عج)
- خطبه روز عید فطر
- دعای بعد از زیارتها
- رقعهای برای حاجت
- آداب زیارت نیابتی
خواص دعاهای مفاتیح الجنان کدام است؟
پیامبر، ائمه اطهار و علمای شیعه برای هر دعایی خواص و ارزش متفاوت و زیادی قائل شدهاند. به همین دلیل در هر سختی و بیماری یا مشکلی، توصیه به خواندن دعایی از مفاتیحالجنان شده است. از جمله خواص دعاهای مفاتیح الجنان میتوان به این موارد اشاره کرد:
رفع گرفتاریها، دور ماندن از بلاها، بهبودی بیماریها، برطرف نمودن درد و رنج، افزایش رزق و روزی، کسب ثواب و توشه راه آخرت، فیض بردن از ایام خاص مانند ایام ماه رمضان، ماه محرم، استجابت دعا، ثواب و حسنات رساندن به اموات، کسب اجر زیارت بقعه متبرکه هستند.
تأثیر و اثرات کتاب مفاتیح
-
انعکاس در هنر اسلامی: انسجام کتاب مفاتیح با خواص هنری نظیر تصویر سازی و شعر است. این امر باعث شده تا این کتاب در فرهنگ شیعیان بهعنوان یک اثر هنری نیز شناخته شود.
-
انعکاس در ادبیات: آثار کتاب مفاتیح الجنان دس
-
تاوردی هنری، ادبی، و روانشناختی بسیار بوده است که همچنان در دنیای ادبی موجود و نشان دهنده جایگاه مستحقّ آن در فرهنگ شیعیان است.
-
انعکاس در فرهنگ عامه: تقوا، شجاعت، توبه و سایر مباحث دینی به ویژه زیارت عاشورا به فرهنگ عمومی نشستهاند و بخشی از زندگی شیعیان شدهاند.
لطفا نظرات خود را درباره خرید مفاتیح الجنان و خواص دعاهای آن با ما و دیگر کاربران، به اشتراک بگذارید.