نماز شب: طریقه خواندن نماز شب + فضیلت ها

در دین اسلام بسیاری از دعاها و اعمال مستحبی وجود دارد که انجام آنها توصیه بسیاری شده است و فضایل و ثواب بسیاری دارند. خواندن نماز شب یکی از آن اعمالی میباشد که توصیه بسیاری به انجام آن شده است و آثار بسیاری دارد. درمورد خواندن آن روایات و احادیث بسیاری وجود دارد و در قرآن نیز به آن اشاره شده است. در ادامه این مقاله از تولیدی عرفانی به بررسی فضایل و طریقه خواندن نماز شب، مهم ترین روایات و  … اشاره خواهیم کرد.

فضایل نماز شب در قرآن و روایات

خواندن نماز شب توسط بسیاری از علما و بزرگان دین توصیه شده است و به خواص آن در قرآن نیز اشاره شده به طوری که خواندن آن بر پیامبر اکرم (ص) واجب بوده است. همچنین فقهای بزرگ شیعی نیز در بسیاری از نوشته های خود به آثار خواندن آن اشاره کرده اند. در ادامه برخی از مهم ترین روایات و ایات مربوط به خواندن آن را بررسی خواهیم کرد:

در سوره اسراء آیه 79 اشاره شده است که خواندن نماز شب را بر رسول اکرم واجب دانسته و خواندن آن مقدمه رسیدن ایشان به مقام محمود میباشد. (وَ مِنَ اللَّیلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَکَ عَسی اَنْ یبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً)

در آیه دوم سوره مُزَّمِّل در قرآن نیز اشاره شده است «قُمِ اللَّیلَ إِلَّا قَلِیلًا» (پاره‌ای از شب را بپاخیز) ابتدا پیامبر و به پیروی از ایشان، همه مؤمنان دعوت به تهجد شده‌اند.

در روایات نیز سخنانی بسیاری درباب خواندن این نماز وجود دارد به طوری که پیامبر در وصیت خود به امام علی(ع) سه بار بر این موضوع تأکید کردند: «وَ عَلَیک بِصَلاةِ اللَّیلِ وَ عَلَیک بِصَلاةِ اللَّیلِ وَ عَلَیک بِصَلاةِ اللَّیلِ؛ بر تو باد به نماز شب، و بر تو باد به نماز شب، و بر تو باد به نماز شب» (صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۸۱ و ج۴، ص۱۷۹) همچنین خطاب به تمام مسلمانان فرموده اند: «بر شما باد به خواندن حتی یک رکعت از آن؛ نماز شب موجب دوری انسان از گناه و خطا و خشم پروردگار را (نسبت به انسان) خاموش می‌کند و همچنین سبب کاهش آتش جهنم در روز قیامت میشود.(متقی هندی،‌ کنز العمال، ج۷، ص۷۹۱، ح۲۱۴۳۱)

امام صادق (علیه‌السّلام) در مورد فضیلت های آن فرمودند: «نماز شب صورت را زیبا و خلق را نیکو و انسان را خوشبو می‌گرداند، رزق را زیاد و قرض را ادا می‌کند، اندوه را برطرف می‌سازد و چشم را جلا می‌دهد.» رسول خدا (صلّی‌الله‌ علیه‌ وآله‌ وسلم) فرمودند: « سبب خشنودی خدا و دوستی ملائکه با انسان خواهد شد.» همچنین امام صادق (علیه‌السّلام) در ادامه فرمودند: « خانه هایی که در آن این نماز و قرآن خوانده میشود نزد آسمانیان هم، چون ستاره درخشانند.»

پیامبر اکرم (ع) می‌فرمایند: در دنیا زیبا و نرانی است کسی که این نماز را بسیار بخواند. هممچنین در حدیث دیگری فرموده اند خواندن نماز شب انسان را از انجام گناه بازمیدارد.

امام باقر (ع) نیز در باب فضایل خواندن آن فرموده اند: راهی برای جبران کردن فسادهای فرد در ادای نمازهای واجب محسوب میشود.

آیت الله قاضی (ره) نیز درباب فضیلت های نماز شب این گونه فرمودند: فرزندم! اگر دنیا می‌خواهی نماز شب بخوان، اگر آخرت هم می‌خواهی آن را بخوان.

طریقه خواندن نماز شب

احتمالا این سوال برای شما نیز پیش آمده باشد که طریقه خواندن نماز شب به چه شکل است. به طور کلی 11 رکعت دارد که به ترتیب هشت رکعت به صورت چهار نماز دو رکعتی به نیت نافله شب و پس از آن دو رکعت به نیت نماز شَفع که مستحب میباشد که در رکعت اول آن سوره حمد و سوره ناس، و در رکعت دوم سوره حمد و سوره فلق خوانده شود. پس از آن یک رکعت به نیت نماز وَتر نیز خوانده میشود که بهتر است پس از سوره حمد، سه بار سوره توحید و یک بار سوره‌های فلق و ناس را بخوانید. همچنین طولانی تر کردن قونت در این نماز نیز سفارش شده است. اما حالا طریقه خواندن نماز شب به چه شکل است:

1. نیت : ابتدا نیت به خواندن کنید.

2.رکعت اول : سوره حمد و توحید خوانده شود و پس از آن رکوع و سجده را انجام میدهیم.

3. رکعت دوم : مانند رکعت اول یک مرتبه حمد و تو حید را می خوانیم سپس قنوت گرفته و دعای قنوت را می گوییم و بعد از آن به رکوع و سجده می رویم و تشهد و سلام می گوییم.

این دو رکعت بسیار ساده را چها بار تکرار میکنیم تا هشت رکعت تکمیل شود. دفت کنید که در این مواقع بسیاری از افراد در انجام رکعت ها دچار شک و تردید میشوند و مشکلاتی از این دست به وجود می آید که برای حل آن و خواندن بدون شک و تردید توصیه میشود حتما از رکعت شمار ها استفاده کنید. برای مشاهده انواع رکعت شمار میتوانید به فروشگاه تولیدی عرفانی مراجعه کنید.

نماز شفع

شفع بعد از به اتمام رسیدن چهار نماز دو رکعتی خوانده میشود و طریقه خواندن آن به شکل زیر است:

نیت : نیت کنید به خواندن دو رکعت نماز شَفْعْ

رکعت اول : در رکعت اول آن سوره حمد و ناس خوانده میشود و سپس به رکوع و سجده بروید.

رکعت دوم : در این رکعت مانند رکعت اول سوره حمد و فلق را بخوانید و سپس قنوت و بعد از رکوع و سجده تشهد و سلام را بجا آورید.

قنوت: در قنونت میتوانید سه مرتبه سبحان الله و یا دعای زیر را بخوانید:

اللَّهُمَّ اغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَا وَ عَافِنَا وَ اعْفُ عَنَّا فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ إِنَّکَ عَلَی کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ

یا:

رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ، وَتَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمْ، إِنَّکَ أَنْتَ الأَعَزُّ الأَجَلُّ الأَکْرَمُ

نماز وتر

در ادامه موضوع طریقه خواندن نماز شب به نماز وتر میرسیم که پس از به اتمام رسیدن شفع نوبت به خواندن یک رکعت نماز وتر میرسد.

نیت : در ابتدا کافیست نیت به خواندن یک رکعت نماز وتر کنید.

رکعت اول : در رکعت اول یک بار مرتبه سوره حمد و سه بار سوره توحید را بخوانید و پس از آن یک مرتبه سوره فلق و ناس را می خوانیم.

قنوت : دعای قنوت را کامل می خوانیم وهمانطور که دستهایمان درحالت قنوت است، (میتوانید از تسبیح و یا ذکر شمار کمک بگیرید) چهل بار بگویید ( اَللّهُمَّ اِغْفِر لِلْمومِنینَ وَ اَلْمومِناتْ وَ اَلْمُسلِمینَ وَ اَلْمُسلِماتْ ) « خدایا ببخش جمیع مؤمنین مرد و مؤمنین زن را».

پس از آن هفتاد مرتبه تکرار کنید ( اَسْتَغْفِرُ اللهَ رَبی وَ اَتُوبُ اِلَیه) «آمرزش می طلبم از خدایی که پروردگارم است و بسویش باز می گردم ».

احکام خواندن

+ اگر وقت کافی را ندارید و یا در خواندن کامل ان مشکل دارید میتوانید تنها نماز شفع و وتر را بخوانید.

+ خواندن نمار در هنگام سحر از ارزش بالایی برخوردار است و از تمام زمان با بهتر است. اگر مسافر هستید و ترس از خواب ماندن دارید میتوانید پیش از نیمه‌ شب بخواند.

+ خواندن آن در حالت نشسته مشکلی ندارد و اختیاری است.

+ خواندن قنوت مستحب است و میتوان نماز وتر را نیز بدون قنوت خواند.

+ میتوانید 11 رکعت را در سه بخش و به صورت جدا جدا بخوانید.

+ خواندن با صدای بلند نیز توصیه شده و مستحب است.