آشنایی با دین بهایی: ویژگی های دین بهایی چیست؟
دین بهای، آیین بهای یا دیانت بهای، که برخی از علما و محققان آن را با بهائیت و بهایی نیز می شناسند، دینی یکتاپرستانه، ابراهیمی و ایرانی است که حسینعلی نوری، ملّقب به بهاءالله، در قرن 19 میلادی آن را به وجود آورد و بنیان نهاد. بهائیان باور دارند که پیامبران از طریقِ فرایندِ «ظهور تدریجی وحی» به هم پیوند می‌خورند. طی همین فرایند، دستورات و احکام دینی به صورت پشت سرهم و پیوسته و با توجه به مقتضیات زمان و ظرفیت فهم بشر به او ارائه می‌کند؛ با توجه به همین موضوع، ادیان، سیری تکاملی می‌پیماند و ادیان مختلفی ظهور خواهند کرد. همچنین بهائیان معتقدند که بهاءالله (۱۸۱۷–۱۸۹۲) جدیدترین فرستاده خدا در سلسله پیامبران پیشین است و به منظور ایجاد صلح و آرامش در بین بشر فرستاده شده است. در دین بهایی بهاءالله را موعود تمامی ادیان می‌دانند. در ادامه این مقاله از مجموعه عرفانی به بررسی دین بهایی و برخی از ویژگی های آن خواهیم پرداخت.
دسترسی سریع به بخش های مقاله
تاریخچه بهایی
باب و بهاءالله دو پیامبر ایرانی بودند که آئین بهایی برای اولین بار توسط آنها به وجود آمد. باب شارع آئین بشارت به ظهور آئینی جهانی بعد از خود داد. با گذشت کمی بیش از یک دهه از تیرباران باب، اکثر مردم به بهاءالله ایمان آوردند و اعتقاد داشتند او همان پیام آوری است که قولش را داده بود. آئین بهائی با اعلان رسالت بهاءالله و آموزه‌های او و جانشینانش شکل گرفت. بهاءالله رود اساسی را تأسیس نمود که به عنوان «عهد و میثاق» شناخته میشود تا این تضمین را به وجود بیاورد که بعد از مرگش اعتقادات و احکام او ادامه داشته باشد. به این ترتیب او چگونگی تداوم جریان هدایت، مسئلهٔ جانشینی و نیز توضیح و تبیین آثارش را با دستورالعمل‌های روشن، واضح و کتبی مشخص نمود. طبق این دستورات و عهدی که بسته شده است رهبری جامعه پس از مرگ او به فرزند بزرگش، عبدالبهاء، سپس به شوقی ربانی، نوهٔ عبدالبهاء، و در نهایت همان‌گونه که بهاءالله تعیین نموده بود به بیت العدل اعظم مُحوّل شده‌است. اصل عهد و میثاق وحدت جامعه را تضمین می‌کند و از بین رفتن اختلافات و شکل گیری اتحاد خواهد شد.
مفهوم دین بهایی چیست؟
در پاسخ به این سوال میتوان بیان کرد که یک دیانت مستقل جهانی در سلسلۀ ادیان الهی است که به وسیله حضرت بهاءالله و حدود 150 سال پیش کار خود را در ایران آغاز کرد. حضرت بهاءالله در زمانی که اختلافات طبقاتی، نژادی، دینی و جنسیتی در نقاط مختلف عالم مسئله‌ای پذیرفته شده و عادی به شمار می‌رفت، ندای یگانگی، برابری، صلح و دوستی بلند نمودند و افکاری عرضه داشتند که بشریت را بر ساختن دنیایی جدید قادر می‌سازد.
طبق گفته شیخ بهاءالله دین ابزاری به منظور تکامل اجتماعی به حساب می آید و سلسله ادیان جهان مراحل مختلف هدایت بشر توسط خداوند هستند که به مرور زمان باعث رشد و تکامل جامعه بشری خواهند شد. با توجه به همین موضوع بسیاری از بهائیان بر این باور هستند که هیچ دینی نمیتواند ادعا کند که اخرین دین الهی است و دستورات و هدایت های الهی تا ابد توسط پیامبران منتقل خواهد شد. همچنین خود آنها اعتقاد دارند که بعد از بهاءالله نیز پیامبران دیگری خواهند آمد.
بهاءالله در سخنان خود به این موضع اشاره کرده است که نوع بشر یکی است و انسان‌ها همانند میوه‌های یک درخت و برگ‌های یک شاخه همه از یک نوع هستند و باهم برابری میکنند. در منابع بهائی این که انسان‌ها همه اعضای یک خانوادهٔ بشری هستند به عنوان یک اصل اساسی معرفی شده است و شوقی افندی موضوع یک سان بودن و برابری را بعنوان بنیان اصلی تمامی تعالیم بهائی می‌داند.
مهم ترین احکام و اهداف دین بهایی
تعالیم حضرت بهاءالله منبعی از اصول و مفاهیمی بنیادین جهت دستیابی به این تمدن جهانی می‌باشند. به طور کلی به موارد زیر میتوان به عنوان مهم ترین اهداف و راه برد های دین بهایئت اشاره کرد: اعتقاد به خدای یکتا، یکی بودن اساس جمیع ادیان الهی، ظهور تدریجی و دائمی احکام دینی، در نظر گرفتن روح انسان به عنوان حقیقت وجودی او که فاقد جنسیت، نژاد، یگانگی و شرافت ذاتی نوع انسان، داشتن حقوق یکسان و برابر و داشتن آزادی بیان، برابری زن و مرد، هماهنگی علم و دین، عبادت و خدمت، لزوم رهائی از تقالید و هر نوع تعصب و جستجوی مستقل حقیقت، اهمیت به تعلیم و تربیت و رشد مسائل اعتقادی، لزوم یادگیری و کسب علم و دانش نسبت به حقایق مادی و معنوی، عدالت در حقوق مردم و …
با توجه به کتاب «اقدس» که توسط شوقی افندی، نوشته شده است میتوان به موارد زیر نیز به عنوان بخشی از احکام مهم این دین اشاره کرد:
- خواندن نماز در بهائیت مانند خواندن نماز در ادیان مختلف سن 15 سالگی برای تمام افراد واجب میشود به شکلی که سه نماز اصلی وجود دارد که فرد حق انتخاب از میان آنها را دارد.
- غیبت و افتراء حرام است.
- بهائیان بالغ که از سلامت برخوردارند در ماه آخر هر سال روزه میگیرند.
- استفاده از مشروبات الکلی و نوشیدنی های روان گردان ممنوع است و تنها در شرایطی امکان دارد که توسط پزشک تجویز شده باشد.
- رابطه جنسی فقط بین زن و شوهر مشروع است و همجنسگرایی مجاز نیست.
- قمار و استفاده از مواد مخدر مانند تریاک به شدت نهی شده و حرام است.
ازدواج در بهائیت
امروزه ازدواج هایی که در دین بهایی صورت میگیرد زیر نظر شوراهای محلی بهایی (محفل محلی) انجام میشود که وظیفه دارند نسبت به رعایت شروط عقد بهایی، اطمینان حاصل کنند. طبق قوانین این فرقه، دختر و پسر تاثیری در انتخاب فرد مورد نظر خود برای ازدواج ندارند و از تمام مراحل، از انتخاب تا خواستگاری باید توسط محفل بهایی صورت بگیرد؛ اگر این موضوعات مورد تایید این محفل قرار نگیرد حتی در صورت رضایت والدین و دختر و پسر برای تمام افراد دخیل در آن انتخاب غیرتشکیلاتی، طرد اداری صورت می‌پذیرد:
اگر والدین، برخلاف قانون بهاییت، به ازدواج فرزندشان با فردی مسلمان رضایت دهند، حقوق اداری‌شان سلب خواهد شد: اقدام آنان در انجام عقد اسلامی، برخلاف موازین امری و دست‌کم بسیار نگران‌کننده است و اگر اهل بهاء چنین اعمالی را شدیدا محکوم و مذموم نشمارند، ممکن است دوستانی دیگر در اوان سستی و فتور، ترغیب شوند چنین خطایی را تکرار کنند.
گرچه در بهاییت، ازدواج با غیربهاییان یا ازدواجی موسوم به «ازدواج بعید»، سفارش شده و مورد استقبال قرار میگیرد، با این حال تاکید شده حتما تمام فرامین بهایی در ازدواج، مو به مو رعایت شود و از همان ابتدا حق تربیت فرزندان احتمالی، به نفع بهاییت محفوظ بماند: «یک فرد بهایی امکان ندارد هنگام ازدواج با فردی غیربهایی، تعهد بسپارد که فرزندش را بر وفق موازین دیانتی دیگر پرورش دهد. هر فرد بهایی که به چنین اقدامی مبادرت ورزد باید از حقوق اداری‌اش محروم شود… بهاییان که به کلیسا می‌روند و همچون مسیحیان ازدواج میکنند نیز باید به ناچار از حقوق اداری خود محروم شوند.
