واقعه عید غدیر خم: مهم ترین عید مسلمانان
عید غدیر خم یکی از مهم ترین و باارزش ترین عید شیعیان میباشد که در روز هجدهم ذی‌حجه که پیامبر اکرم(ص) به دستور خدا، امام علی(ع) را به مقام خلافت و امامت منصوب کرد. واقعه غدیر در سفر حجة الوداع سال دهم هجری و در سرزمین غدیر خم روی داد. در احادیث شیعه عید غدیر تعابیری هم چون عیدُاللهِ الاکبر (بزرگترین عید الهی)، عید اهل بیت محمد(ص)، و اشرف الاعیاد (والاترین عید) برای این روز به کار رفته است. شیعیان در سراسر جهان این روز را گرامی میدارند و به جشن و شادی میپردازند. در کشور ما نیز هرساله مردم این عید بزرگ را جشن میگیرند. در ادامه این مقاله از مجموعه عرفانی به بررسی این واقعه مهم و برخی از دانستنی ها در این باره خواهیم پرداخت. همراه ما باشید….
دسترسی سریع به بخش های مقاله
واقعه غدیر
پیامبر اکرم(ص) در ۲۴یا۲۵ ذی‌القعده سال ۱۰هجری، همراه با هزاران نفر برای به جای آوردن مناسک حج، از مدینه به طرف مکه حرکت کرد. با توجه به اینکه این حج پیامبر آخرین حج ایشان بود، آن را حج الوداع نامگذاری کردند. با به پایان رسیدن حج پیامبر(ص) همراه مسلمانان مکه را ترک و به طرف مدینه حرکت کرد، ۱۸ذی‌الحجه به غدیر خم رسیدند، آیه تبلیغ از سوی جبرئیل برای پیامبر نازل شد و از جانب خداوند، به رسول خدا(ص) امر نمود تا حضرت علی (ع) را به عنوان ولی و وصی بعد از خود را مردم معرفی کند.
مسلمانان و به‌خصوص شیعیان این عید را به عنوان یک عید بزرگ و باارزش جشن میگیرند و حتی از صله رحم به عنوان یکی از اعمال این روز اشاره شده است. مسعودی (متوفای ۳۴۶ق) تاریخ نگار قرن چهارم قمری در التنبیه و الاشراف نوشته است که فرزندان و شیعیان امیرالمؤمنین این روز را بزرگ میدارند.
کلینی (متوفای ۳۲۸ق) محدث قرن چهارم نیز به جشن گرفتن شیعیان به مناسبت این روز بزرگ اشاره کرده است. پیش از آن نیز فیاض بن محمد بن عمر طوسی روایتی بیان کرده است که امام رضا (ع) در روز عید غدیر جشن به پا میکرده است و در سال ۴۸۷ق بیعت با مستعلی بن مستنصر (از حاکمان مصر) در روز مبارک عید غدیر خم بسته شده است. در مصر خلفای فاطمی عید غدیر را رسمیت دادند. در کشور مانیز ابتدا در سال ۹۰۷ق که شاه اسماعیل صفوی که پادشاه کشور بود، عید غدیر را به عنوان یکی از عید های مهم کشور معرفی کرد.
در قرن‌های اخیر برگزاری جشن عید غدیر از شعائر شیعه محسوب می‌شود. هرساله در نجف به مناسبت فرارسیدن عید غدیر خم مراسم هایی در حرم علوی برگزار می‌شود که عالمان بزرگ دینیو حتی برخی از سفیران کشورهای مختلف در آن حضور پیدا میکنند، خطابه‌ها و قصائد غدیریه خوانده می‌شود.
خطبه غدیر خم
با توجه به روایات و احادیث، رسول خدا (ص)، در غدیر خم، مردم را دور هم جمع نمود و دست حضرت علی (ع) را بالا برد تا همگان آن را ببینند و فرمود: «ای مردم، آیا من از خود شما، بر شما بیشتر ولایت ندارم؟» مردم پاسخ دادند: «آری، ای رسول خدا.» حضرت فرمود: «خداوند ولیّ من است و من ولیّ مؤمنین هستم و نسبت به آنان از خود آنان بیشتر ولایت دارم. پس هر کس که من مولای اویم، علی مولای اوست.»
پیامبر اکرم (ص) سه بار این جمله را تکرار کرد و سپس فرمود: «خداوندا، دوست بدار و سرپرستی کن، هر کسی که علی را دوست و سرپرست خود بداند و دشمن باش با کسی که با علی (ع) دشمن باشد و یاری نما هر کسی که او را یاری می‌نماید و به حال خود رها کن، هر کس که او را وا میگذارد.» سپس به مردم گفت که حاضرین این پیام را به غایبان برسانند.
عید غدیر در احادیث و روایات
در نوشته های مربوط به اهل سنت بیان شده است که هر کس روز هیجدهم ذی الحجه را روزه بگیرد، خداوند برای او ثواب شش ماه روزه را در نظر میگیرد و این روز، همان روز عید غدیر خم است.
رسول خدا (ص) فرمود: «روز غدیرخم برترین عیدهای امت من است و آن روزی است که خداوند بزرگ دستور داد، برادرم علی بن ابی طالب را به عنوان پرچمدار امتم منصوب کنم، تا مردم به کمک او بعد از من هدایت شوند و در مسیر الهی قرار بگیرند، و آن روزی است که در آن دین تکمیل شده و خداوند نعمت را بر امت من تمام کرد و اسلام را به عنوان دین برای آنان پسندید.»
امام صادق (ع) درمورد اهمیت روز عید غدیر فرموده اند: «عید غدیر خم از بزرگترین اعیاد اسلام میباشد، خدا پیامبری مبعوث نکرده، مگر اینکه این روز را عید گرفته و عظمت آن را شناخته و نام این روز در آسمان، روز عهد و پیمان در زمین، روز پیمان محکم و حضور همگانی است.» همچنین در روایتی دیگر امام صادق (ع) فرموده اند که عید غدیر یکی از بزرگترین عیدهای مسلمانان است که در هر ساعت آن باید شکر خدا را به جا آورد و روزه گرفتن در آن روز به اندازه شصت سال عبادت ارزشمند است.
امام هشتم شیعیان نیز درمورد عید غدیر خم فرموده اند: «روز غدیر در میان اهل آسمان از محبوبیت بالاتری برخوردار است تا اهل زمین… اگر مردم ارزش این روز را می‌دانستند، بی‌تردید فرشتگان در هر روز ده بار با آنان مصافحه میکردند.»
غدیر، خنثی کننده توطئه
اعلام رسمی جانشین توسط پیامبر اکرم (ص) و انتخاب آن تنها راهی بود که در آن موقعیت حساس توانست اسلام را حفظ کند و نقشه منافقان و دشمنان را خنثی کند، چنان که حضرت زهرا (س) نیز درمورد اهمیت عید غدیر خم فرموده اند: «پیامبر در روز غدیر، عقد ولایت را برای علی علیه السلام محکم کرد». واقعه غدیر خم باعث از بین رفتن نقشه های شوم نافقان و توطئه گران اسلام گردید.
تاج ولایت
رسول خدا (ص) در این روز عمامه خود را، که با نام «سحاب» شناخته میشد، به عنوان تاج افتخار بر سر امیرالمؤمنین علیه السلام قرار دادند و انتهای عمامه را بر روی شانه ایشان انداختند و فرمودند «عمامه تاج عرب است.»
عید غدیر روز سپاس و شادی
امام صادق (ع) در مورد غدیر خم فرموده اند: «روز عید غدیر، روزی است که باید در آن به نماز و عبادت و ستایش خدا پرداخت و روز سرور و شادی است؛ به این دلیل که خداوند بر سر شما منت نهاد و ولایت ما تکمیل شد. دوست دارم که در این روز روزه داشته باشید».
