آشنایی با دین یهود: اصول و قواعد یهودیت

یهود یکی از ادیان الهی است که از زمان های قدیم تا به امروز طرفداران مخصوص به خود را داشته است. دین یهودیت بر خلاف دین اسلام و مسیحیت رابطه بسیار زیادی با نژاد و ملیت افراد دارد. در دین یهودیت گرویدن مورد استقبال نیست و آن را بعنوان امری ناشایسته در نظر میگیرند و معمولاً تنها در مواقعی که فردی از دین یهود قصد ازدواج با فردی غیر از این دین را داشته باشد این امر پذیرفته میشود. در ادامه این مقاله از مجموعه عرفانی به بررسی دین یهود و برخی از مهم ترین ویژگی ها و اصول این دین خواهیم پرداخت.

تاریخچه مختصر از دین یهود

با توجه به کتاب مقدس میتوان بیان کرد که قوم یهود از بازماندگان ابراهیم، اسحاق و یعقوب هستند. ابراهیم در شهر اور در عراق امروزی به دنیا آمده بود و به سمت سرزمین کنعان که همان اسرائیل امروزی است مهاجرت کردند. تحقیقات بر روی ژنتیک قوم یهودیت نشان داده است که اکثر افراد دین یهود دارای ژنتیک یکسانی در منطقه خاورمیانه هستند. مطالعات ژنتیک نشان می‌دهد که قوم یهود دارای مارکرهای ژنتیکی مشابهی مربوط به 4000 سال پیش هستند.

فلسفه یهودی از تبیین بنی‌اسرائیل از سرچشمه جهان هستی و صفات ذاتی و فاعلی خدا به گونه‌ای فلسفی نشأت می‌گیرد. با توجه به همین موضوع کتاب مقدس عبری که آن را با نام تنخ میشناسند، منبعی بنیادی است که فلسفه یهودی برگرفته شده از آن است و به کار خود ادامه میدهد. خاخام‌ها در دوره تنائیم، در دوره زمانی نزدیک قرن اول قبل از میلاد تا قرن دوم بعد از میلاد، و خاخام‌های دوره آمورائیم بین قرن دوم و ششم میلادی چنین بینشی را نسبت به خدا و ارتباط آن با کیهان به روشی مشابه ادامه دادند. این اندیشه‌ها، شامل مباحثی مانند وحدت، علم مطلق، قدرت مطلق، خیرخواهی خدا، اسرائیل و رسالتی که در قبال امت‌ها دارد، مفهوم ماشیح و نجات، هدف و قلمرو شریعت و هلاخا میباشند.

در دین یهود، انسان یک تصویر از خدا شناخته میشود و با توجه به همین موضوع گفته میشود که شناخت خود، شناخت خدا نیز محسوب میشود. در عهد عتیق به این نکته توجه بسیاری شده است. در سِفْر پیدایش به این نکته اشاره شده است که: «و خدا گفت آدم را به صورت ما و موافق شبیه ما بسازیم». و این انسان خدای گونه است که حاکم بر زمین و موجودات آن شمرده می‌شود: «تا بر تمام موجودات روی زمین چه در آب و خشکی و چه در آسمان حاکمیت کند، پس خدا آدم را به صورت خود آفرید. او را به صورت خدا آفرید. ایشان را نر و ماده آفرید، و به زندگیشان برکت داد و دستور به تکثیر در زمین و تسلط به آن را صادر کرد» (سِفْر آفرینش، ۲۶–۲۸).

در دوران جنگ جهانی دوم جمعیت یهویان به حدود ۱۶٫۷ میلیون نفر رسیده بود که بیشترین جمعیت آنها بود. ولیکن بعد از واقعه هولوکاست درصد زیادی از یهودیان از بین رفتند و جمعیت یهودی دوباره کاهش یافت. در سال ۲۰۱۲ تخمین زده می‌شود که جمعیت یهودی دنیا ۱۳٫۷۵ میلیون نفر است که کمتر از ۰٫۲٪ جمعیت دنیا می‌باشد. ۴۳٪ تمامی یهودیان دنیا در اسرائیل هستند و ۳۹٪ در ایالات متحده زندگی می‌کنند. بقیه یهودیان بیشتر در اروپا و کانادا ساکن می‌باشند.

تفاوت یهود با بنی اسرائیل چیست؟

با دقت در کتاب مقدس میتوان دید که یعقوب با نام دیگر اسرائیل نیز شناخته می‌شود. با توجه به همین موضوع به فرزندان او بنی اسرائیل گفته میشد. با توجه به اینکه بعد از گم شدن ده قبیله شمالی بنی اسرائیل، تنها بازماندگان قوم بنی‌اسرائیل از قوم یهودا هستند، امروزه واژهٔ یهود و بنی‌اسرائیل و عبری/عبرانی معنی یکسانی دارند پس بنی‌ اسرائیل و عبرانی شامل تمامی فرزندان یعقوب و یهودی به معنی بازماندگان پادشاهی یهودا است.

ورود به دین یهود

دین یهود برخلاف آن چیزی که در دین اسلام و مسیحیت دیده میشود رابطه بسیاری با نژاد و ملیت دارد. از این رو جداسازی نژاد، ملیت، فرهنگ و دین یهودی از هم بسیار مشکل است. در دید سکولار یهودی در اصل کسی که دارای نژاد یهودیت باشد به عنوان یک یهودی شناخته میشود؛ چه فردی مذهبی و چه بی توجه به دین باشد و یا به طور رسمی به دین یهود روی آورده باشد، از اهیت کمتری برخوردار است.

ولیکن به صورت تاریخی هویت یهودی بر اساس فقه یهودی (هلاخا) تعریف می‌شود. تعریف رسمی یهودی بودن بر اساس تلمود و سنت شفاهی یهودیان است که به حدود سال ۲۰۰ میلادی بازمی‌گردد. بر اساس تفسیر روحانیون یهودی (خاخام‌ها) از کتاب مقدس ازدواج میان یهودی و غیریهودی (جنتیل) ممنوع است؛ ولیکن فرزند به دنیا آمده از ازدواج یک زن یهودی و مرد غیریهودی از قوم اسرائیل محسوب می‌شود.

احکام و اصول دین یهود

شاید برای شما نیز این سوال پیش آمده باشد که احکام دین یهود چیست؟ درواقع یهودیان براین باورند که موسی، ده فرمان و تورات را از کوه سینا با خود پایین آورد و به جز پنج کتاب (سفر) موجود، تورات محتوای دیگری هم دارد که با نام کیشنا و یا تورات شفاهی نیز شناخته میشود و در آن درمورد انجام قوانین پنج سفر توضیح داده شده است. تفسیری که برای میشنا نوشته شده‌ است را گمارا نام گذاری کرده اند و تلمود ترکیبی از این دو نوشته میباشد.

ده فرمان نیز شامل ده مورد زیر است که به شکل تیتروار به آن اشاره شده است:

• اعتقاد به خداوند یگانه.
• جز او کسی یا چیزی را نپرستید؛ تصویر یا مجسمه‌ای را به عنوان خدا نسازید، به آن ارادت نورزید و آن را تعظیم نکنید.
• از نام خدا بیهوده استفاده نکنید.
• در روز هفتم استراحت کنید.
• لزوم رعایت احترام به والدین همانند دین اسلام.
• قتل نکنید.
• زنا نکنید.
• دزدی نکنید.
• توجه به دروغ و آثار مخرب آن.
• چشم به مال کسی نداشته باشید.

در دین یهود به این موضوع اعتقاد دارند که خداوند تورات مکتوب و شفاهی را به موسی داد و او به دست یهودیان رساند و دقیقا همان نسخه اولیه است که باید تمام دستورات آن به طور کامل اجرا شود. یهودیان لیبرال می‌گویند تورات الهام خداوند است که به دست انسان ها نوشته شده است و دستورهای اخلاقی آن همیشه لازم‌الاجرا هستند، بر خلاف بسیاری از دستورهای آیینی که امروزه لازم نیست انجام شوند.

یهودیت اصول عقاید رسمی ندارد، اصول و عقایدی وجود ندارد که یهود باید آنها را باور داشته باشند؛ درواقع در باور آنها اعمال و رفتار ارزش بیشتری نسبت به اعتقادات دارد. در زمان های مختلف علما بسیاری سعی در تعیین اصول دینی کردند، معروف‌ترین آنهاموسی بن میمون یک معلم معروف یهودی در قرن دوازدهم میلادی بود که فهرستی از سیزده اعتقاد اساسی برای یهودیان تنظیم کرد.