فرهنگ عاشورایی چیست؟ دلایل و اهداف قیام امام حسین (ع)

فرهنگ عاشورا برگرفته از قیام امام حسین (ع) و حرکت ایشان میباشد که اساس آن امربه معروف و نهی ازمنکر استوار است. این فرهنگ همانند گفته امام خمینی (ع) باید زنده نگه داشته شود و نیازمند توجه و زنده نگهداشتن است و امروزه در جامعه ما  نیازمند احیای مجدد است، چرا که با یک سری خرافات و ارزشهای موهوم  ادغام شده است.

نوجوان ها و نسل جوان آشنایی زیادی با فرهنگ عاشورایی و و دلایل و اهداف قیام امام حسین (ع) ندارند و درصد بسیاری جذب ظواهر و ریخت و پاش های عزاداری ها میشوند که دل به ارزشهای بنیادین آن نمی بندند. فرهنگ عاشورایی قیام برعلیه هرنوع بیدادگری ظالمانه است که به آموزش و فرهنگ دینی احتیاج دارد که این مهم در رسانه های جمعی ما هم کمتر تبلیغ می شود و  در مساجد وتکایا به شکل واژگونه دنبال می شود. در این ایام از گذشته تا به امروز بسیاری از نوجوانان در کنار باتجربه ها با تزیین شهر و مساجد با استفاده از پرچم ها و پارچه های مخصوص این واقعه بزرگ را زنده نگه میدارند.

کمرنگ شدن برخی از ارزش های عاشورایی و از بین رفتن برخی از اعتقادات سبب شده است که مراسم و آداب عاشورایی در ایام عزاداری نیز به  خرافات گراییده و این برگرفته از ناآشنایی اقشار مردم با این ارزش هاست. توجه به نحوه انتقال درست این ارزش­ها نیازمند درک قدرت رسانه­ ها و مطبوعات است که بایستی به شیوه درست و به نحو مطلوب به حفظ آن، همت گماشت. در ادامه این مقاله همراه عرفانی باشید تا با فرهنگ عاشورایی بیشتر آشنا شوید.

فرهنگ عاشورایی چیست؟

واقعه عاشورا تنها یک حادثه نیست بلکه، یک فرهنگ است به منظور انجام کامل و صحیح امر به معروف و نهی از منکر. ملت ما از عاشورا فرهنگی جدیدی را به وجود آوردند و تنها به چشم یک حادثه به آن نگاه نمیکنند. بلکه واقعه ای است که برای ما شور وشعور را باهم گره زده است و تبدیل به یک آموزه ماندگار کرده است. نکاتی که سبب شور زندگی و راهنمای آزاده زندگی کردن میباشد. زندگی یک مسلمانِ شیعهِ حسینی، تا حد بسیاری برگرفته از قیام امام حسین (ع) میباشد. این قیام، سبب شکل گرفتن فرهنگ عاشورایی ما میشود که در ایام محرم به اوج خود میرسد. واقعه عاشورا یک حرکت فرهنگی بوده است که برای انجام دستورات الهی بر روی زمین شکل گرفت. همچنین واقعه عاشورا دارای اتفاقات و معجزاتی بود که در مقاله ایی جدا به اتفاقات و معجزات عجیب روز عاشورا پرداخته ایم.

جوشش و طغیان در انسان از مواردی است که در هنگام بررسی واقعه عاشورا به آن پی میبریم که همانند هر جوشش انسانی گونه ایی از عشق در آن دیده میشود. بطوریکه گاهی رستگاری را نیز می توان از بیدادگری و ستمگری قومی دیگر  نتیجه گرفت؛ با این وصف نمی توان طغیان و شورش بر آرزومندی مادی و انکار هستی خویش را دلیلی بر حقانیت یک واقعه تاریخی برای الگو شدن دانست.

مهم ترین اهداف قیام امام حسین (ع)

به طور کلی باید بیان کرد که همین اهداف اصلی قیام امام حسین (ع) باعث ایجاد و شکل گیری فرهنگ عاشورایی در ملل مختلف شده است. قیام امام حسین (ع) به منظور انجام یک واجب دینی بوده است که کسی جز امام حسین (ع) نمیتوانست آن را انجام دهد. واجبی که در بنای کلی نظام فکری و ارزشی و عملی اسلام جای مهمی دارد(مقام معظم رهبری،۲۰۸:۱۳۸۷).

یکی از مهم ترین اهداف امام حسین (ع) قرار دادن جامعه اسلامی در خط صحیح و براساس ارزش ها و باورهای دینی بوده است که سرانجام آن به شهادت منتهی میشود.(همان، ۲۱۴)

شهادت  امام حسین (علیه السلام) روح تازه ای در اسلام  دمید و تن ها را از رخوت و سستی خارج کرد و چابک و چالاک نمود (شهید مطهری، ۲۷۰:۱۳۸۷).

فرهنگ عاشورایی به مردم میفهماند که ملت ها باید از زیر بار ظلم رفتن دوری کنند و باید خود را از این وضعیت نجات بدهد.
با قیام امام حسین(علیه السلام) احکام اسلام و برنامه هاى عالى دینى و توحیدى پس از آنکه مدّت ها در حال فراموشى بود، دوباره محور زندگى مردم قرار گرفت.

فرهنگ عاشورایی و قیام امام حسین (ع) در روز عاشورا نشان دهنده آن است که برای حفاظت از اسلام و ارزش های دینی باید از همه چیز گذشت و سعی در حفط تمام و کمال آن داشت حتی در صورتی که نیاز به کنار گذاشتن برخی اعتقادات و سنن داشته باشد.
زنده کردن روح شهامت و شجاعت در مسلمانان و همچنین استقامت و ایستادگی در برابر ظلم و نابرابری حکومت ها و افراد مختلف از مهم ترین دستاوردها و اهداف قیام امام حسین (ع) محسوب میشود که باعث ایجاد فرهنگ عاشورایی جدیدی شده است.
قیام کربلا احساسات و عواطف دینى مردم را برانگیخت تا همه بدانند در پیشگاه چه کسى باید خضوع کرد.
حادثه خونین کربلا سبب ایجاد شدن فضیلت و تعلیم تربیت صحیح شد که خود رمز بقاى مذهب تشیّع و اسلام و همچنین اهمیت خواندن نماز حتی در شرایط سخت است.
این قیام موجب محکومیت بنى امیّه در بین مسلمانان و افراد جهان شد.

اتحاد جهان اسلام با فرهنگ عاشورایی

اعتقادات و ارزهای دینی که در شرق غرب آسیا مشاهده میشود نسبتا متفاوت تر از سایر جهان است. به طور مثال طالبان در افغانستان با کمترین مقاومت از سوی مردم و دولت افغانستان، توانستند نقاط بسیاری از کشور افغانستان را در اختیار خود قرار بدهند و حتی باعث ترس و مورد ظلم قرار گرفتن مردم شوند که بر خلاف فرهنگ عاشورایی ماست. حکومت مرکزی در عمل سقوط کرد و گروه طالبان که اثاری خشن و تروریستی از خود ایجاد کرده بود حکومت کشور را در دست گرفت.

حکومتی که از ارکان دینی فاصله بگیرد به مرور زمان دچار نزول خواهد شد. همانگونه که اگر عزاداری امام حسین (ع) از اهداف قیام امام حسین (ع) دور شود آفت هایی همچون سکولاریزم، لیبرالیزم و اومانیسم (انسان محوری)، بی دین شدن مردم و لیبرال دموکراسی شکل می گیرد و آفت آنجا نیز تحجر است. وقتی لایه های مذهبی از ارکان دین دور شود انحراف ایجاد می شود. خطر اصلی طالبان این است که بر مبنای قرآن اهل استدلال نیستند.

امام حسین (ع) فرموده اند که فاتحه اسلام را زمانی باید خواند دولت حاکمانی مانند یزید داشته باشد و این را باید برای تمام دوره ها و ملت ها در نظر داشت. البته ممکن است یک حاکم در راس حکومت به درستی عمل کند ولی مدیریت های میانی، تفکر یزیدی داشته باشند. آن مدیریت میانی که اختلاس و فساد می کند، برای خودش ثروت های آنچنانی جمع می کند و با وجود این همه مشکلات و نیازهای جامعه به جای کمک کردن به مردم، بستری را برای دزدی و فساد فراهم می کند در واقع تفکر یزیدی دارد.