خواندن نماز و آثار آن در زندگی فردی انسان

شاید شنیده باشید که میگویند نماز ستون دین است. خواندن نماز تاثیرات بسیاری برای روح و بدن انسان دارد. همیشه و در تمام حالات از اقامه نماز به عنوان یک وظیفه و رفتار دینی یاد شده است. خواندن نماز نیز آداب خاصی دارد که باید سعی کرد تا آداب آن رعایت شود تا از خواص آن به طور کامل بهره مند شد. در ادامه این مقاله به بررسی آثار و برکات نماز در زندگی فردی انسان پرداخته خواهد شد. در مقاله قبل به آثار زکات در زندگی پرداخته شده است که میتوانید مطالعه کنید.

آثار خواندن نماز در زندگی

یادآور وجود خدا

فلسفه اصلی نماز، به یاد آوردن خداست، که در آیات و روایات از آن به “ذکر الله ” تعبیر می شود. ذکر الله دارای اهمیت بسیاری است به طوری که، نماز گزار همواره، وجود خدا را در هر لحظه و هر مکان یاد آور می شود و همواره در انجام کارهای خویش خدا را ناظر می داند و در این صورت، اعمال پسندیده و شایسته، سرلوحه ی زندگی انسان قرار می گیرد و اعمال ناشایست و کثیف، از کارنامه ی اعمال انسان از بین میرود امام صادق (ع) در این زمینه بیان کرده اند: (انسان باید هنگام انجام کارهای حلال و حرام همواره به یاد خدا باشد)

نماز وسیله زدوده شدن گناهان و مغفرت الهی

اگر دقت و حضور قلب در نماز کامل باشد، انسان به خداوند نزدیک می شود و در نتیجه گناهان و آلودگی ها از بین می رود، و افکار پلید و ستمگرانه، از صفحه ی دل انسان رخت برمی بندد . رسول خدا (ص) نماز را به جویباری زلال تشبیه کرده اند که آدام ها با شستن بدن در آن، از کثیفی ها پاکیزه می گردد نماز نیز انسان را از حصار گناهان و پلیدیهای باطنی رها میسازد.

سدی در برابر گناهان

خواندن نماز مانند سدی در برابر گناهان است  به دلیل این که روح تقوا و پرهیزکاری را در دل انسان تقویت میکنند و ریشه های ایمان را به تنومند می سازد . بی شک تقوا و پرهیزکاری از یک سو و سلاح قدرتمند ایمان از طرفی دیگر، سدی قوی در مقابل گناهان میباشد. اگر نماز با تمام شرایط بر پا شود باعث رشد روح ایمان و تقوا در انسان خواهد شد و در نتیجه هر چه می گذرد، گناهان انسان کاهش می یابد، به طوری که در این باره قران می فرماید: هر آینه نماز ، انسان را از زشتی و آلودگی باز میدارد.

نماز خودبینی و غرور را از بین میبرد

هنگام خواندن نماز انسان در برابر بزرگی بی انتهای خداوند با حالتی مملو از ضعف و ناتوانی می ایستد و سپس سر به خاک می ساید و خود را ذره ای ناچیز در برابر عظمت بی انتهای خداوند می شمارد و همین کار سبب میشود که کبر و غرور که دلیل هلاکت و تباهی انسان است، کاهش میابد و از بین میرود و انسان متوجه میشود که موجودی ناتوان و ضعیف، که در برابر کوچکترین ناملایمات سر به شکوه و فغان می گذارد و عصاره ی و جودش از گل آفریده شده است، شایسته داشتن غرور و خودپسندی نیست.

ارزش بخشیدن به سایر اعمال

آثار خواندن نماز جنبه اخلاص را در انسان تقویت می کند. نماز مجموعه ای است از نیت خالص و گفتار نیکو و حرکات خشوعی که انجام دادن آن در روز، بذر اخلاق و توجه به رضایت خداوند را در نهاد انسان بارور می سازد و همچنین در سخنان بسیاری از بزرگان دین، نماز به عنوان اولین عملی که در قیامت مورد سوال و بررسی قرار میگیرد، مطرح شده است، به گونه ایی که حضرت صادق (ع) در این مورد فرموده اند: نخستین عمل بندگان که در قیامت حساب می شود نماز است، اگر مورد قبول باشد بقیه اعمال نیز قبول می شود و اگر پذیرفنه نشود دیگر اعمال نیز پذیرفته نخواهد شد.

رعایت عدالت اجتماعی و حقوق دیگران

در دین اسلام نیازهای ابتدایی خواندن نماز مانند مکان و لباس نمازگزار و آب وضو و غسل او باید از هر جهت بدون مشکل باشد و نماز گزار نمی تواند در لباسی که به زور از دیگری گرفته یا در مکانی که از آن دیگری است، بدون اجازه مالکان آنها نماز را اقامه کند. و با توجه به این اصل کسی که مرتکب به غصب حقوق دیگران باشد و نیازهای خویش را از دارایی بقیه تهیه کرده باشد، با آن اموال نمی تواند نماز خود را بخواند و هنگامی نماز چنین شخصی مورد قبول واقع خواهد شد که تمامی اموال نا مشروع را از مال خود خارج کرده و تمام شرایط و اداب نماز به طور کامل رعایت شده باشد.

اهمیت خواندن نماز در روایات

رسول خدا (ص) در این باره فرموده اند:«از من نیست کسی که نماز را سبک بشمارد. به خدا قسم هر کس نماز واجبش را به تأخیر بیندازد و از اول وقت خواندن آن اجتناب کند، در حوض کوثر نزد من نخواهد آمد و شفاعت من در روز قیامت نصیب همچین کسانی نخواهد شد.» شیطان از انسانی که نمازهای پنج گانه را در اول وقت بخواند، ترس دارد اما جرأت او نسبت به هر کس که نمازهای خود را به تاخیر بیندازد افزایش پیدا می کند و او را به ارتکاب گناهان بزرگ وادار خواهد کرد.

پروردگار نیز در مورد اهمیت این موضوع می فرماید: (اتْل مآ أوحی إلیک مِن الکتـب و أقم الصّلوه إنّ الصّلوه تنهی عن الفحشآء و المنکر و لذکر اللَّه أکبر و اللَّه یعلمُ ما تصنعون) آنچه از کتاب به سوی تو نازل شده است بخوان و نماز را برپادار، که نماز سبب دور شدن شما از کار زشت و ناپسند است و قطعاً یاد خدا بالاتر است و خدا می داند چه می کنید.

امام محمد باقر (ع) نیز در این باب فرموده اند: هر فردی که نماز واجب را در حالی که عارف به حق آن است در اول وقت به پا دارد، به گونه ای که چیزی دیگر را بر آن ترجیح ندهد، از سوی خداوند برای او برائت از جهنم نوشته میشود که مورد عذاب قرار نگیرد، و کسی که درغیر وقتش به جا آورد در حالی که چیزی دیگر را بر آن ترجیح دهد، خداوند می تواند او را ببخشد یا عذابش کند.

امام صادق (علیه السلام) بیان کرده اند: خواندن نماز در سر وقت، باعث خشنودی و رضایت خداست و آخر آن، عفو خداست، و عفو نمی باشد مگر از جهت گناه و در مقابل، تأخیر نماز موجب خشم خداست چرا که رسول خدا به امیرالمومنین علی (ع) فرمودند: نماز را با وضوی کامل و شاداب در وقتش به جای آور که تأخیر انداختن بدون دلیل نماز، باعث نارضایتی خدا خواهد شد.

پیامبر اکرم در این مورد فرموده اند: شیطان تازمانی که مؤمن بر نمازهای پنج گانه در وقت آن محافظت کند، دائما از او ترس خواهد داشت؛ پس چون آنها را ضایع نمود بر وی جرأت پیدا کرده و را در گناهان بزرگ می اندازد.